Page 44 - Жаратылыстану_8_кл_оқулық+

special.edu.kz.
special.edu.kz.

Бөлме шыбыны special.edu.kz.

Сен қалай ойлайсың, шыбынды неге «жа-
бысқақ шыбын» деп атайды?
special.edu.kz. special.edu.kz. special.edu.kz.

Шыбынның құрылысы мен тіршілік әрекетінің
ерекшеліктері қандай?

Бөлме шыбыны (38-сур.) адамның тұрғын үйінде, жуын-
дыда, мал немесе құс өсіретін қораларда мекендейді.
Ересек жәндіктің денесінің ұзындығы 6-8 мм болады. Түсі
сұр, көкірегінің жоғарғы жағында төрт ұзынша қара жолақ
болады, ал құрсағының төменгі бөлігі сары түсті.

Денесі тұтасымен сирек ұзын түктермен жабылған.
Шыбынның көзі күрделі, қою қызыл түсті. Аналығы ата-
special.edu.kz. special.edu.kz. special.edu.kz.
лығынан үлкенірек болады.
Шыбын ұшу үшін алдыңғы
жұп қанатын ғана пайдала-
нады. Ал артқы қанаттары
дырылдауық деп аталады.
Олар ұшуды және отыруды
басқару үшін пайдаланыла-

ды. Егер шыбынның дырыл-
дауығын алып тастаса, онда 38-сурет
ол кеңістікте бағдарлай алмайды, яғни ұша да алмайды.
special.edu.kz. special.edu.kz. special.edu.kz.
Бөлме шыбыны немен қоректенеді?

Бөлме шыбыны адам жейтін тамақпен, сондай-ақ тамақ
қалдықтарымен қоректенеді. Олар жемді мұртшаларының
көмегімен иісі бойынша табады. Шыбын жұмсақ бізтұм-
сығымен сұйық тамақты сорып алады. Ал қатты тамақты,
мысалы, қантты шыбын сілекейімен ерітеді де, ертіндіні со-
рып алады. Ал нан, ірімшік сияқты тамақтарды тұмсығымен

special.edu.kz. special.edu.kz. special.edu.kz.
42