Page 74 - Казак тили 6 сынып каз
P. 74

special.edu.kz.
 special.edu.kz.



                                  Қосымшалардың емлесі                                           special.edu.kz.



                    Сөз әртүрлі бөлшектерден құралады. Ол бөлшек-
                терді сөз құрамы дейді. Түбірге жалғанатын бөлшек
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
                қосымша деп аталады. Қосымшалар жалғау, жұрнақ
                болып екіге бөлінеді.
                    Сөз мағыналарын өзгертетін қосымшаларды жұр-
                нақ дейміз. Мысалы:  ақыл-ды, аң-шы, су-лық, ба-
                ла-пан деген сөздердегі -шы, -лық, -пан қосымшала-

                ры – сөздің мағынасын өзгертетін жұрнақтар.
                    Сөз бен сөзді байланыстыратын қосымшаларды
                жалғау дейміз. Мысалы:  Біз қаладан ауылға келдік.
                Сөздерді байланыстырып тұрған  -дан (қаладан),  -ға
                (ауылға), -к (келдік) жалғаулары.
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
                    Жұрнақтар түбір сөзге жалғаулардан бұрын жалға-
                нады. Мысалы: балық-шы-лар, кітап-ша-ға.



                     1. Сөздерді оқып, үлгіге қарап олардың құрамын ажырат.


                 Бейбітшілік, адамшылық, сәнқой, аспаз, бақташы, білім-
             паз, беделді, білгіш, сусын, талапкер,  ынталы, жұмыскер,
             жазушы, өнерлі, белдік, ақылды, дәріхана, биші, қалашық,
             жақсылық.


                 Үлгі: оқушы: оқу – түбір; -шы – жұрнақ.
                                           special.edu.kz.
 special.edu.kz.                     Еңбегі зор ұстаздың –                                       special.edu.kz.

                      2. Өлеңді мәнерлеп оқы.



                                     Білім беріп шыңдаған.
                                     Шәкірт үшін жан салып,
                                     Үйретуден тынбаған.

                       Қарамен жазылған сөздерді сөз құрамына талда.


             72
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
   69   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79