Page 87 - Жаратылыс тану_6_сынып++
P. 87

special.edu.kz.




            Шымтезек           бірнеше     special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
        мыңдаған жылдар бойы
        шымтезекті батпақтарда
        өскен өсімдіктер мен мүк-
 special.edu.kz.                шымте-     special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
        тің қалдықтарынан  құ-
        ралған.
            Батпақтағы
        зектің қалыңдығы 1 метр-
        ден 10 метрге дейін бола-
        ды.
            Шымтезекті             шым-                     101-сурет
        тезекті жерден* арнайы мәшиненің көмегімен  өндіреді
        (101-сур.). Шымтезек кесектерін Күн көзінде кептіреді, олар-
        ды жинап, сақтайтын жерге апарады.
            Шымтезекті электрстансыларында отын ретінде пайда-
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
        ланады. Шымтезек – коксты*, оқшаулағыш материал және
        емдік препараттарды өндіруге қажетті шикізат. Шымтезекті
        ауыл  шаруашылығында  тыңайтқыш,  мал  шаруашылығын-
        да төсеніш ретінде және көкөністер мен жемістерді сақтау
        үшін пайдаланады.
            Шымтезек өрті өте қауіпті. Шымтезек жалындап жан-
        байды, ол көп түтін шығарып, ұзақ уақыт бойы бықсып жана
        береді. Шымтезек өрті бірнеше айларға созылуы мүмкін.
        Өрттің түтіні бірнеше шақырым жерге жайылып, адамдар-
        дың денсаулығына зиянын тигізеді.

            Шымтезек – жанғыш пайдалы қазба. Оның түсі қоңыр,
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
          арасы кеуек. Құрғақ шымтезек жеңіл, жылуды нашар өткі-
          зеді, жанғанда көп жылу бөледі. Шымтезекті отын, тыңайт-
          қыш, оқшаулағыш материал ретінде пайдаланады.

                Шымтезек неден құралады?
                Шымтезек суды неге жақсы сіңіреді?
                1) Шымтезекті қайда пайдаланады?
            2) Шымтезек өрті неге қауіпті?

            Дәптердегі № 83-84-тапсырмаларды орында. 36-б.                           85


 special.edu.kz.                           special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
   82   83   84   85   86   87   88   89   90   91   92