Page 53 - 7.1.1
P. 53

special-edu.kz.
 special-edu.kz.



                                     Септік жалғау                                               special-edu.kz.


             Септік жалғауы өз ішінде 7 септікке бөлінеді.
             Олар:  атау,  ілік,  барыс,  табыс,  жатыс,  шығыс,
          көмектес.
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
             Атау септігі басқа септіктердің негізі болып есептелі-
          неді, сол себепті атау септігінде қосымша болмайды.
             Басқа септіктердің арнаулы мынадай қосымшалары
          бар:
             1. Атау септік
             2. Ілік септік: -ның, -нің, -дың, -дің, -тың, -тің.
             3. Барыс септік: -ға, -ге, -қа, -ке, -а, -е, -на, -не.
             4.Табыс септік: -ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті, -н.
             5. Жатыс септік: -да, -де, -та, -те, -нда, -нде.
             6. Шығыс септік: -нан, -нен, -дан, -ден, -тан, -тен.
             7. Көмектес септік: -мен, -менен, -бен, -бенен, -пен, -пенен.
                                           special-edu.kz.
 special-edu.kz.          Қарлығаш алғыс айтқан шығар                                            special-edu.kz.
                 1-тапсырма.  Мәтінді  оқып  шық.  Қарамен  жазылған  сөз-
        дердің жалғауы қай септікте тұрғанын анықта.



            Ауылдың сыртында ағып жатқан бұлақтың бір жағы
        тік жар болатын. Сол жарда баланың қолы зорға сыятын
        көптеген тесіктер бар. Бұл тесіктерге жаз айларында қар-
        лығаштар кіріп шығатын.
            Осы мөлдір бұлақта 4-5 бала ойнап жүрдік. Бір мезгіл-
        де бір қарлығаш Әбішті қанатымен түртіп өтіп, төменірек
        тұрған бір тесікке барып, қайта бізге келді. Осылайша ол
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
        біресе тесікке, біресе бізге келіп төбемізден айналды.
            – Ой, мынаған не болды? – дедім. Әбіш қарлығаштың
        ұшқан жағына қарады да, бір таяқты қолына алып тұра
        жүгірді.
            Біз Әбішке қарап тұрдық. Әбіш қолындағы таяғымен
        қарлығаштың ұясына қарай өрмелеп бара жатқан жылан-
        ды салып қалды. Жылан бүктеліп жерге түсті. Жыланды
        өлтірген Әбішке «рақмет» дегендей, қарлығаш төмен қа-
        рай келді де, ұясына кірді.

                                                                                    51
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
   48   49   50   51   52   53   54   55   56   57   58