Page 51 - Қазақ тілі 2 бөлім 10 сынып

Себеп бағыныңқы сабақтас

құрмалас сөйлем

Себеп бағыныңқы сабақтас құрмалас

сөйлем – бағыныңқы сөйлем басыңқы

сөйлемде айтылған ойдың себебін біл-

діретін сабақтастың түрі.

Сұрақтары: Неліктен? Не себепті?

Неге? Не деп?

Бағыныңқы сөйлемінің баяндауышта-

ры мынадай тұлғалардан жасалады:

1. Есімшенің өткен шақ формасына

-дық+тан (-дік+тен) деген жұрнақ пен

жалғаудың қосылуы арқылы жасалады:

Өзі кешкі кезекте істейтін болғандықтан,

бүгін тынығып жатыр екен (Д.Исабеков).

2. Есімшенің өткен шақ формасына

соң шылауы тіркесуі арқылы жасала-

ды: Шаршап кеткен соң, екеуміз трак-

тордың көлеңкесіне жатып демалдық

(Д.Исабеков).

3. Көсемшенің -й жұрнағына біткен

етістіктің болымсыз түрінен жасала-

50