Page 123 - 5.1.1
P. 123

special-edu.kz.
 special-edu.kz.



                       Сөйлемнiң тұрлаусыз мүшелерi                                              special-edu.kz.

                                      Анықтауыш


              Сөйлемде бастауыш, баяндауыштардан басқа сөйлем
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
          мүшелерiн  тұрлаусыз  мүшелер  деймiз.  Оларға  қан-
          дай? неге? ненi? қашан? кiмге? қайда? тәрiздi сұрақтар
          қойылады. Мысалы: Жас ағаштар қаулап өстi деген
          сөйлемде ағаштар қандай? Жас – анықтауыш.
              Сөйлемнiң тұрлаусыз мүшелерi мыналар:
                 1. Анықтауыш
                 2. Толықтауыш
                 3. Пысықтауыш


              Сөйлемдегi  заттық  мағынасы  бар  мүшелердiң  са-
          пасы  мен  белгiсiн  айқындайтын  тұрлаусыз  мүшенi
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
          анықтауыш деймiз. Анықтауыштың сұрақтары мына-
          лар: Қандай? қай?  кiмнiң? ненiң? қанша? Мысалы:
          Сары  көбелек  ұшып  жүр.  Көбелек  қандай?  Сары  –
          анықтауыш.

                  1-тапсырма.  1.  Мәнерлеп  оқып,  көшіріп  жаз.  Анықта-
        уыштардың астын ирек сызықпен сыз. Оларға сұрақ қой.

                               Әсем шарлар аспанда
                           Қызыл, жасыл, сары,
                           Ақ, көгiлдiр әуе шары.
                           Желмен ойнап таласады,
                                           special-edu.kz.
 special-edu.kz.           Сәлем айтып көк аспанға,                                              special-edu.kz.
                           Ақ бұлттармен жанасады.
                           Әсем шарлар тау асады.

                                            (М. Әлiмбаев)
        2. Қандай шарлар? – Қызыл, жасыл, сары.

            2-тапсырма. Сөз тіркестерін оқып, сұрақ қой. Көшіріп жаз.
            Биiк үй, қызыл орамал, өткiр қайшы, ақылды бала,

        қалың кiтап.
                                                                                   121
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
   118   119   120   121   122   123   124   125   126   127   128