Page 41 - 5.1.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

Бітеу буын special-edu.kz.

Ортасы дауысты болып, екі жағы дауыссыздан
құралған буын бітеу буын деп аталады.
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
Мысалы: жол, жел, тас, жаз, көл, жер, бел, бес,
тең, тон, қол деген сөздердің әрқайсысы дауыссыз-
дан басталып, дауыссызға біткен бітеу буынды сөздер.
Жас-тық, қас-қыр, қап-шық, көл-шік, дәп-тер,
жол-дас деген сөздердің барлық буындары да бітеу
буын. Мысалға келтірген осы сөздердің әрбір буы-
нының ортадағы дыбысы дауысты болып, екі жағы
дауыссыз дыбыспен тұйықталған.
Бітеу буын төрт дыбыстан да құралуы мүмкін. Мұн-
дай бітеу буынның соңғы екі дыбысы дауыссыз болып
келеді. Оның ең соңғы дыбысы қатаң болып, оның ал-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
дында үнді дауыссыз тұрады. Мысалы: қант, бұлт,
төрт, қарт.

1-тапсырма. Берілген сөздерді буынға бөліп жаз.
Жапырақ, жаңғақ, құрылыс, құндыз, білім, жарыс,
дәрігер, шымшық, жеңіс, тізім, сурет, дәулет, дауыл, кө-
жек, тұмсық, бұтақ, көбелек, серік, жұмыс, талап.

2-тапсырма. Мәтінді оқы. Қарамен жазылған сөздерді буынға
бөліп, буын түрін ата.

Табиғаттағы барлық нәрсе өзара тығыз байланыста бо-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
лады. Өзі табиғаттың бір бөлшегі болып табылатын адам
да айналадағы ортамен, яғни жермен, өзен-көлдермен,

ауамен және айналадағы барлық тірі организмдермен
үнемі байланысқа түседі. Біз өзімізге зиян келтіріп алмау
үшін сол табиғи байланыстарды танып білуіміз керек.
Бір кездерде қасқыр, түлкі, қабан сияқты жыртқыш
атаулыға қарсы аяусыз күрес жүргізілді, бірақ дәл қасқыр-
дан тазартылған өңірде марал және басқа аңдар ауруға

39
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.