Page 132 - Қазақ тілі_8-сынып_ЯЗ-1
P. 132

special.edu.kz.
 special.edu.kz.



                                             Келер шақ                                           special.edu.kz.


                    Келер шақ сөйлеп тұрған кезде әлі болмаған, бірақ
                кейін болуға тиісті қимыл, іс-әрекетті білдіреді. Мыса-
 special.edu.kz.         1. Мәтінді түсініп оқып, етістіктің шақтарына ажырат.                   special.edu.kz.
                                           special.edu.kz.
                лы: Асан ертең нағашы атасына бармақ.





                 Қазақ халқының бала бағуға байланысты ғұрыптар ке-
             шеніндегі шілдеханадан бастап, кіндік кесу, баланың қарын

             шашын алу, бесікке салу, қырқынан шығару, тоқым қағу,
             тұсау кесу сияқты толып жатқан салттары отбасылық ме-
             рекеге айналады. Отбасылық ғұрып фольклорының ішіндегі
             жұртты ынтықтыра тәнті ететін көркем де күрделі саласы –
             үйлену ғұрпына қатысты жырлар. Бұған «Тойбастар», «Жар-
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
             Жар», «Сыңсу», «Беташар», «Неке  қияр» сияқты танымал
             жанрлардың түрлері жатады. Дәстүрлі ұғымда үйлену тойы
             тек қыз бен жігіттің немесе ата-ананың ғана қуанышы емес,
             ол бүкіл ауылдың, аяқ жетер ағайынның, ұлыстың, қала
             берді, бүкіл елдің тойы болған.
                                                                         (К. Есләмжанұлы)


                    2. Сөздерді орнына қойып, сөйлем құра. Келер шақ етістігін тап.

                 Баланың, тай, атайды, тойында,  бару, мектепке, әке-ше-
             шесі. Оны, дейді, тай, «бәсіре». Бағады, оны, үйретеді, бала,
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
             күтімге алады, ерекше. Мал бағуға, сол арқылы, үйренеді,
             еңбекке. «Бәсіре», атау, көңілін, баланың, өмірге, өсіреді,
             бейімдейді.


                    3. Өлеңді жатқа жаз. Етістікті шақ түрлеріне ажырат.
                                    Табалдырықты баспайды,
                                    Есікті теуіп ашпайды.
                                    Теуіп ашу есікті

                                    Сұмдық жолға бастайды.


 special.edu.kz.                           special.edu.kz.                                       special.edu.kz.
          130
   127   128   129   130   131   132   133   134   135   136   137