Page 97 - 7.1.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

ЖАНУАРЛАР ӘЛЕМІ МЕН ӨСІМДІКТЕР special-edu.kz.
ДҮНИЕСІ

Туынды етістіктің жасалу жолдары
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.

Туынды етістіктер тиісті жұрнақтар арқылы есім-
дерден де, еліктеу сөздерден де, етістіктерден де жаса-
ла береді.
Есімдерден етістік тудыратын жұрнақтар.
Туынды етістік тиісті жұрнақтар арқылы зат есімнен,
сын есімнен, кейбір сан есімнен, үстеуден, еліктеу сөз-
ден жасалады.
Есімдерден туынды етістік жасайтын негізгі жұр-
нақтар мыналар:
-ла, -ле, -да, -де, -та, -те: тісте, қолда, көзде, баста,
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
бағала;
-а, -е: сана, сына, міне, боса;
-й, -ай, -ей: қарай, молай, күшей;
-р, -ер, -ар: жаңар, көгер, қысқар;
-қар, -кер, -ғар, -гер: басқар, ескер, оңғар, теңгер;
-ық, -ік: сауық, бірік, кешік.

1-тапсырма. Сөздерді оқып, туынды етістіктердің түбірлері
мен жұрнақтарын ажырат.

Тісте, қарай, көзде, өкпеле, жөнде, тағала, құшақта,
жұқар, көгер, молай, сана, боса, сауық, бірік, басқар,
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
оңғар, ескер, жаңар, жолық, сырқыра.

2-тапсырма. Төмендегі негізгі етістікке тиісті жұрнақтың
бірін қойып, туынды етістікке айналдыр.

Су, қол, төбе, тіс, аяқ, көз, ұсақ, үшеу, сана, басқар,
көгер, суғар, жаңар, шапқыла, түнер, көбей, күшей.

Керекті сөздер: -ле, -а, -қар, -ер, -ар, -ар, -ер, -қы, -ер,
-ей, -ей, -ла, - да, -ле, -те, -та, -де, -та.

95
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.