Page 98 - 7.1.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

Еліктеу сөздерден етістік тудыратын жұрнақтар special-edu.kz.

Еліктеу сөздерден тиісті жұрнақтар арқылы туын-
ды етістік жасалады. Мысалы: пысқыр, жарқыра,
желбіре, елпеңде деген туынды етістіктер пысқыр
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
(-қыр), жарқ (-ыра), желб (-іре), елпең (-де) деген
еліктеу сөздерден жасалған.
Еліктеу сөздерден туынды етістік жасайтын жұр-
нақтар мыналар:
-ыра, -іре: күркіре, зырқыра, желбіре, былбыра;
-ырай, - ірей: бақырай, күжірей, шақырай, шікірей;
-и (-ый, -ій): арби, ерби, ырси, торси, қылти:
-ай, -ей: балпай, жалпай, қоқай;
-да, -де: арбаңда, ербеңде, жалпаңда, қоқаңда.

1-тапсырма. Төмендегі сөздерді оқып, туынды етістіктердің
едірей, жалтыра, қалтыра, тыжырай, қоқырай, шоқаңда, special-edu.kz.
special-edu.kz. special-edu.kz.
түбірлерін жұрнақтарынан дефистер арқылы ажырат.
Үлгі: зыр-ла, еңк-ей, ... , ... .

Зырла, еңкей, тікірей, көлбей, дедекте, гуле, солпи,
мөлдіре, сарқыра, күмпи, қоқаңда, өкір, тарби, ербеңде,

тепеңде, күркіре.

2-тапсырма. Сөздердің мағыналарын анықтап, оларға
төменде берілген жұрнақтардың тиістісін жалғау арқылы туынды
етістік жаса.
Ойын. Қарт. Бас. Шеге. Түн. Ұсақ. Ес. Кет. Қой. Оқы.
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
Ой. Біл. Көр. Сан. Арб. Күрк. Балп. Жалп. Арбаң. Зырқ.
Керекті жұрнақтар: -а, -е, -ай, -ей, -ла, -ле, -та, -т,
-дір, -ір, -ғыз, -сет, -қар, -да, -ай, -іре, -аң, -и, -ыра.

3-тапсырма. Көп нүктенің орнына жақша ішіндегі жұр-
нақтардың лайықтысын қойып көшір.

1. Оразбай Оспан мен Абайға жау...қан күйде. 2. Дән...
кен қарсақ құлағымен ін қазады. 3. Етікті нәл сақ...йды,
адамды ән сақ...йды. (Мақал)

96
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.