Page 101 - 7.1.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

Етістіктен етістік тудыратын жұрнақтар special-edu.kz.

Етістіктен етістік тудыратын жұрнақтар негізгі
(түбір) етістіктерге де, туынды етістіктерге жалғана-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
ды. Мысалы, ойлан, тазалан етістіктері ойла, тазала
деген туынды (ой-ла, таза-ла) етістіктерден жасалған.
Ал, біл, қал, кел деген негізгі етістіктерден -дыр,
(-дір, -тыр, -тір) жұрнағы арқылы алдыр, білдір, қал-
дыр, келтір деген туынды етістіктер жасалып тұр.
Етістіктен етістік тудыратын тағы мынандай жұр-
нақтар бар:
-ғыз, -гіз, -қыз, -кіз: алғыз, бергіз, тергіз, айтқыз, өткіз;
-т: шақырт, күшейт;
-ыр, -ір: асыр, бітір, кетір;
-л, -ыл, -іл: тарал, жайыл, теріл, керіл;
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
-н, -ын, -ін: сұран, оран, жуын, білін;
-с, -ыс, -іс: құрас, қалыс, айтыс, теріс;
-ңқыра, -ңкіре, -ыңқыра, -ңкіре: қараңқыра, шы-
даңқыра, біліңкіре;
-қыла, -кіле, -ғыла, -гіле: атқыла, шапқыла, кескіле,
қазғыла, кергіле.

1-тапсырма. Сөздерді оқып, етістіктердің түбірлері мен
жұрнақтарын дефис арқылы бөліп жаз.

Үлгі: жаз-ыңқыра.

1. Жазыңқыра, жазыс, жаздыр, жазыл, жазғыз, жаз-
фис арқылы бөліп, мәтінді көшір. special-edu.kz.
special-edu.kz. special-edu.kz.
дырт. 2. Сөйлет, сөйлес, сөйлеткіз, сөйлеттір, сөйлестір,
сөйлеңкіре. 3. Ойлан, ойлас, ойлат, ойлаттыр, ойлатқыз,
ойластыр. 4. Басқар, басқартқыз, басқарыс, басқарт.

2-тапсырма. Етістіктердің түбірлері мен жұрнақтарын де-

Әжесі баланың шұлығын шешкізді, аяғын жылытты,
тамақтандырды. Балаға басқа шұлық кигізді де, қолына
барқыттан тігілген аюдың баласын (қонжықты) ұстатты.

99
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.