Page 109 - ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ Арнайы мектептерге (сыныптарға) арналған Әбіл Е.А., Абаева Ғ.А., Макажанов А.Т

ты» делінетін қорғандар да осы

аймаққа тән. Кейбір ғалымдардың
пікірінше, олар даладағы мұнара-

шам – маяктардың рөлін атқарған.
Расында, «мұртты» қор ған дар
белгілі бір өлшемді бұрышқа негіз-
деліп салынған және жарық түсетін

– оңтүстік, солтүстік, шығыс, батыс
тарап ты анықтап тұрады. Осындай
65-сурет. Таңба
қорғандардың арқасында жолау-

шылар компас пен картасыз-ақ қалай жүру керектігін білген.
«Мұртты» қорғандар Темір дәуірінің Орталық Қазақстанда
әбден кең тараған ескерткіші саналады.

Б.д.д. VІІІ ғасырдан бастап Қазақстан аумағында «аң сти-
лі» деп аталған өнердің жаңа стилі өрістеді. Бұл әшекейлер-
ді аң бейнесінде жасау болатын. Әшекейдегі аң бейнесі адам-

ды қара ниетті күштерден қорғайтын бойтұмар саналды.

Қорған – үлкен көмбе.
Тамға – рулық белгісі, таңбасы. Ол рудың мүлкіне, малы-
на басылады.
«Аң стилі» – барлық әшекейлерде аңдарды бейнелеу.

? 1. Қорған дегеніміз не?
2. Қазақстан аумағынан табылған артефактілерді зерттеген-
нен кейін ғалымдар қандай қорытынды жасады?
3. Есік қорғанындағы археологиялық олжа туралы не білесіз?
Әңгімеле.
4. Тасмола қорғандары неге танымал?
5. Сен тұратын аймақта қандай археологиялық орындар бар?
6. Кестені толықтыр.

Қорғанның атауы Қорғанда табылған артефактілер

Есік қорғаны

108
108