Page 79 - 7.5.1
P. 79

special-edu.kz.
 special-edu.kz.



                                              Сазды,  батпақты  жерлерде                         special-edu.kz.
                                          шымтезек мүгі – сфагнум өседі.
                                          Кепкенде түсі ағарып кететіндік-
                                          тен, ақ мүк деп те атайды. Олар-
                                          дың түсі ақ, қызыл, қоңыр, жа-
                                           special-edu.kz.
 special-edu.kz.                          сыл болады. Батпақты жерлерде                          special-edu.kz.
                                          тұтасып, қалың кілемдей өседі.
                                              Ақ мүк су мен қорек заттарын
                   72-сурет.
                                          сабақтарының  көмегімен  сорып
        алады. Оның ризоидтері болмайды. Олар бір-біріне тығыз
        жабысып өседі, сондықтан олар құлап қалмайды.
            Сабақтың  және  жапырақтың  төменгі  бөліктері  үнемі
        суда  тұрады,  сондықтан  олар  бірте-бірте  өледі.  Өсімдік-
        тің өлген бөліктері сығымдалып, мыңдаған жылдар бойы
        жиналып шымтезекке айналады.
        Адамдар  батпақтарды  құрғатып
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
        шымтезек өндіреді. Сфагнумға су
        сіңгеннен кейін оны ұзақ уақыт
        сақтауға болады. Ұлы Отан соғы-
        сы  кезінде  сфагнумды  жинап,
        кептірген. Оны мақтаның орнына
        қолданған,  мүк  жарадағы  іріңді
        тез сіңіріп алып, жараның жыл-
        дам жазылуына  көмектескен.                        73-сурет. Шымтезекті
            Мүкті  үй  құрылысында  да                              өндіру
        пайдаланады, себебі мүк жылуды жақсы ұстап тұрады.


              Мүк  –  көпжылдық  шөптесін  өсімдік.  Олар  тек  ылғалды
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
          жерлерде  өседі.  Мүк  сабақ  пен  жапырақтан  құралады.  Мүк-
          тің тамыры, гүлі, жемісі мен тұқымы болмайды. Мүк споралар
          арқылы көбейеді. Сфагнумнен шымтезек құрылады.


                 Көкек зығыры, сфагнум, мүк, шымтезек.

                 1. Мүк  құрылысының  гүлді  өсімдіктердің  құрылысынан
                 қандай айырмашылықтары бар?
                 2. Шымтезек қандай мүктерден құралады?
                 3. Адамдар шымтезекті, мүкті қалай пайдаланады?
                 Жұмыс дәптеріндегі № 89, 90, 91-тапсырмалар.
                                                                                    77
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
   74   75   76   77   78   79   80   81   82   83   84