Page 84 - 7.5.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

36. Қазақстандағы қылқанжапырақты өсімдіктер. special-edu.kz.
Қарағай

Сен жапырақты ағаштар тура-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
лы оқыдың. Олардың жапырақта-
ры көп, күзде жапырақтарының
түсі өзгеріп, жерге түседі. Бұл
ағаштар гүлдейді. Гүлді тұқымы
бар жеміске айналады. Алайда
табиғатта басқа да ағаштар бар.
Олардың гүлі де, жемісі де
болмайды, бірақ тұқымы бар.
Тұқым қабыршағының түбіне 82-сурет. Қарағай орманы
тұқымбүрі орналасады. Тұқым-
ның сыртын тығыз, қатты қабық қаптап жатады. Тұқым
пісіп жетілгенде, аналық бүрдің көлемі үлкейіп, қабыр-
special-edu.kz.
special-edu.kz. ашықтұқымдылар деп атайды. Ашық special-edu.kz.
шақтары ашылады да, қанатша тұқымдар жерге түсіп,
жел арқылы таралады. Сөйтіп, жа-
лаңаштұқымдылардың тұқымдары бүр
қабыршақтарында ашық жатады, сон-
дықтан өсімдіктерді жалаңаш немесе

тұқымды өсімдіктердің жапырақтарын
қылқандар деп атайды.
Қылқанжапырақтылардың тамыр-
83-сурет. лары топырақтың беткі қабаттарында
Қарағай тұқымы
орналасқан. Қылқанжапырақтар ине-
ге ұқсайды. Түстері жасыл болады, себебі олар органика-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
лық заттарды түзіп, оттегі шығарады. Қылқанжапырақты
ағаштар күзде түстерін өзгертпейді, қылқандары түспей-
ді. Сондықтан оларды мәңгі жасыл ағаштар деп атайды.
Оларға қарағай, шырша жатады.
Қарағай – жарықсүйгіш, суыққа төзімді өсімдік. Қарағай
құрғақ және жарық жерде өседі. Ол құмда да өсе береді. Қа-
зақстанның солтүстігінде және шығысында үлкен қарағай
ормандары бар. Қарағайдың қылқандары екіден біріккен,
ұзын болады. Бүрлері үлкен су тамшысына ұқсайды. Қа-

82
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.