Page 87 - 7.5.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

Тянь-шань шыршасының жемісі – бүр. Бүрдің түсі жа- special-edu.kz.
сыл немесе күлгін түсті болады, олар бұтақтардан салбы-
рап тұрады.
Пішіні цилиндр сияқты болады. Бүрлерінің ұзындығы
6 см-ден 11 см-ге дейін. Ол желмен таралатын тұқымдар-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
дан өседі. Басқа қылқанжапырақтылардай Тянь-шань
шыршасының қылқаны да С дәруменін түзеді, қыс уақы-
тында С дәруменін жинайды.
Шыршаны пайдалану. Орталық Азияда шырша – ағаш
материалының бағалы көзі. Шыршаның сүрегін құры-
лыста, шере, қағаз, музыка аспаптарын, басқа да әртүр-
лі бұйымдар жасау үшін қолданады. Шыршадан қарамай,
скипидар алады. Тянь-шань шыршасын саябақтарды кө-
галдандыру үшін сәндік өсімдік есебінде де өсіреді.
Қылқанжапырақты ағаштар – бұл еліміздің байлығы.
Өрт қауіпсіздігінің ережелерін сақтаңдар, ағаштарды
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
сындырмаңдар, қоқыс тастамаңдар. Орманда көптеген жа-
нуарлар, құстар мен жәндіктер тіршілік етеді. Орман –
олардың үйі. Орманда көптеген жидектер, саңырау-
құлақтар мен дәрілік өсімдіктер өседі.

Тянь-шань шыршасы – ашықтұқымды ағаш. Қылқанда-
ры қысқа, кезектесіп өседі. Шыршаның жемісі – бүр. Бүрлері
ұзын, төмен салбырап өседі. Шырша орманы көлеңкелі, ылғал-
ды. Шыршаның гүлі мен жемісі болмайды, алайда ұзын қанат-
ты тұқымы бар. Шырша тұқыммен көбейеді. Қыста Тянь-шань
шыршасында С дәрумені жиналады.

special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
Ашықтұқымды. Қылқанды. Шырша. Қылқан.

1. Шырша неге ашық тұқымдыларға жатады?
2. Адам шыршаны қалай пайдаланады?
3. Шыршаның қарағайдан қандай айырмашылықтары бар?
4. «Зәкір тамыр» деген не?
5. Шыршаның жемісі қалай аталады?
6. Шыршаның жемісінің пішіні қандай?
7. Қыста Тянь-шань шыршасында не жиналады?
8. Орманда қандай ережелерді сақтау керек?

Жұмыс дәптеріндегі № 100, 101-тапсырмаларды орында.
85
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.