Page 140 - ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ Арнайы мектептерге (сыныптарға) арналған Әбіл Е.А., Абаева Ғ.А., Макажанов А.Т

Ерте орта ғасырдың тағы бір

ұлы ойшылы Отырардың тумасы,
ойшыл, ғалым-энциклопедист Әбу
Насыр әл-Фараби (870–950) бол-

ды. Ол философия, математика,
сәулет, музыка теориясын оқыды
және этика саласындағы зерттеу-
лерімен танымал. Логика ғылы-
мында әл-Фараби өзінің үлесін

қосты. Фараби әлемдік деңгейде-
гі ғалым болды. Ол араб, парсы,
грек, үнді және түркі ғылымы мен

мәдениетінің жетістіктерін жақын- 87-сурет.
дастырып біріктірді. 50 ден астам Әбу Насыр әл-Фараби
еңбектері бар. Арабтың ортағасы-
рлық ғылымы әл-Фарабидің еңбектерінде қалыптасты.
X–XII ғасырлардағы түркітілдес әдебиеттің өкілі – Жүсіп

Баласағұни, ол шамамен 1017 жылы дүниеге келген. Ол
1069-1070 жылдары жазылған «Құтты білік» поэмасының
авторы. Жүсіп Баласағұнидің пікірінше, мемлекетті жұрт-

шылыққа ізгілік әкелетін білімді де мәдениетті билеуші басқа-
руы тиіс, әркім өз парызын өтегенде ғана қоғам көркейеді деп
ой түйеді.
Түркі тайпаларының тілі, фольклоры туралы очерктің ав-
торы – Махмұд Қашғари. Оның «Түрік тілінің сөздігі» түрік

энциклопедиясы болып есептеледі. Онда тарихи, мәдени
материалдар жинақталып, қорытындыланды. Мұнда түр-
кітілдес фольклордың негізгі жанрлары – әндер, дастандар,

дәстүрлер, аңыздар, 400-ден астам мақал-мәтелдер, ауы-
зекі нақыл сөздер ұсынылған. Махмұд Қашғари сөздігі орта
ғасырдағы түркілердің өмірі туралы ақпараттың көзі болып
табылады.

139