Page 145 - ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ Арнайы мектептерге (сыныптарға) арналған Әбіл Е.А., Абаева Ғ.А., Макажанов А.Т
P. 145
ШЫҢҒЫС ХАННЫҢ ЖАУЛАП АЛУ
ЖОРЫҚТАРЫ
Бұл тақырыпта сен:
Шыңғыс хан деген кім екендігі және моңғолдардың
жаулап алу шапқыншылықтары туралы білетін бола-
сың.
XIII ғасырда Еуразияның кең кеңістігінде көшпелі тайпалар
Ұлы Моңғол империясы құрылған. Оны қолбасшы Шыңғыс
хан құрды.
Ол заманда қазіргі Моңғолия аумағында көшпелі мал ша-
руашылығымен айналысатын тайпалар өмір сүрген.
Аңызға сүйенсек, 1155 жылы моңғол тайпаларының бірін-
де Шыңғыс хан өмірге келген. Дүние есігін ашқанда оған
Темужин деген ат қойылады. Оның әкесі моңғол тайпалары-
ның бірінің жетекшісі болған екен. Бірақ тайпалардың басы
бірікпейді. Оларда бірлік болмады және үнемі бір-бірімен
соғысып жататын. Сондықтан Темужиннің ата-анасы өл-
тіріліп, өзін тұтқынға алады.
Тұтқынға түсіп, ол біраз уақытын құлдықта өткізді. Бостан-
дыққа шыққаннан кейін билік үшін күресті бастайды. Темужин
ақылымен, батылдығымен, әділдігімен көптеген жауынгер-
лерді өз жағына тартты. Ол айналасындағы тайпаларды
біріктірді. Бірте-бірте күші артып, даңқы жайылады. Темужин-
нің билігі нығая түсті. 1206 жылы құрылтайда моңғол тай-
палары оны жоғарғы билеуші етіп сайлап, оған Шыңғыс хан
деген ат қояды.
Шыңғыс хан әскерге көп көңіл бөлді, әлемдегі ең мықты
атты әскер құрды. Моңғол атты әскерлері қарсыласын күтпе-
ген жерден басып алып, кең далада үлкен жылдамдықпен
жылжыды. Ол әскерге қатаң тәртіп енгізді, сондықтан оның
әскері мықты, тәртіпті, жақсы ұйымдасқан еді. Шыңғысхан-
ның әскері ұзақ уақыт бойы жеңіліс көрмеді.
144
144
