Page 138 - 5.1.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

Жалаң және жайылма сөйлемдер special-edu.kz.

Жай сөйлем жалаң, жайылма сөйлем болып екiге
бөлiнедi. Бастауыш пен баяндауыштан құралған сөй-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
лемдi жай сөйлем деймiз. Мысалы: Көбелек ұшты.
Гүл өстi. Қанат келдi.
Тұрлаулы мүшелермен қоса, тұрлаусыз мүшелерi де
бар сөйлемдi жайылма сөйлем деймiз. Мысалы: Ақ
көбелек ұшты. Аулада гүл өстi. Қанат мектептен
келдi.

1-тапсырма. 1. Екi бағандағы сөйлемдердi салыстыр.

Мұғалiм кiрдi. Мұғалiм сыныпқа кiрдi.
Құстар сайрады.
Бақта құстар сайрады.
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
Самал жел соқты.
Жел соқты.
Талғат келдi.
Талғат бүгiн келдi.
Құлын кiсiнедi.
Менiң құлыным кiсiнедi.
2. Бiрiншi бағандағы сөйлемдер жай сөйлемнiң қай түрiне жатады?
3. Екiншi бағандағы сөйлемдер жай сөйлемнiң қай түрiне жатады?

2-тапсырма. Жалаң сөйлемдердi оқы. Берiлген сөздердi
пайдаланып жайылма сөйлемдерге айналдырып жаз.

Бала ойнады. Бөпе күлді. Музыка ойнады. Көңіл күй
көтерілді. Ата келдi. Апам барды.
special-edu.kz. special-edu.kz.
3. Құралай би биледі. 4. Олар ән тамашалады. 5. Қайсар special-edu.kz.
3-тапсырма. Жайылма сөйлемдердi оқы. Жайылма сөйлем-
дердi сөйлем мүшелерiне талда.

1. Балалар газет шығарды. 2. Серiк сурет салды.

домбыра тартты. 6. Әжем аңыз айтты.

136
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.