Page 68 - 5.1.1
P. 68

special-edu.kz.
 special-edu.kz.



                               Жұрнақ және оның түрлері                                          special-edu.kz.


                   Жұрнақ  деп  өзi  жалғанған  сөздiң  мағынасын  өз-
               гертетiн  қосымшаны  айтамыз.  Мысалы:  бiлiм  деген
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
               сөз  -iм  жұрнағы  арқылы  бiл  сөзiнен  туған.  Iскерлiк
               сөзi -лiк жұрнағы арқылы iскер сөзiнен туса, iскер сөзi
               -кер жұрнағы арқылы iс деген түбiрден жасалған.


                   1-тапсырма. Мына сөздердiң қайсысы түбір, қайсысы жұрнақ
             екенiн айт.

                 Суретшi,    жылқышы,    малшы,    балалық,    тазалық,
             бастық,  бiлiмдi,  ақылды,  балалы,  жазғы,  мейiрiмдiлiк,
             айтқыш.

                 Үлгi: Суретші. Сурет – түбір, -шi – жұрнақ, ... , ... .
 special-edu.kz.                   -шi     special-edu.kz.                                       special-edu.kz.


                     2-тапсырма.  Төмендегi  сөздерге  тұсындағы  жұрнақтардың
             тиістісін қосып жаз.

                                                                             -паз
                                                           сыз
                 Етiк
                 жұмыс
                                                           қалам
                                   -шы
                                                                             -шек
                 орын              -дық                    өнер              -ғыш
                 құлын             -қыш                    қару              -лас
                 тап               -шақ                    көңiл             -дас
                 ас                -паз                    оқу               -шы


                   3-тапсырма. 1. Өлеңдi мәнерлеп оқы.
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
                                                         Оқулықты құрметте,
                 Оқулығың – құралың,
                                                         Күтiп ұста, кiрлетпе.
                 Жағар бiлiм шырағың.
                                                         Кiшiлерге табыс ет,
                 Баса алмайсың ешқашан
                 Онсыз алға бiр адым.
                                                         Дақ түсiрмей бiр бетке.
                                                                           (Н. Айтов)
                 2. Қосымшалы сөздердiң түбiрi мен жұрнағын ажыратып жаз.




             66
 special-edu.kz.                           special-edu.kz.                                       special-edu.kz.
   63   64   65   66   67   68   69   70   71   72   73