Page 112 - 7.1.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

Сөйлем мүшелері special-edu.kz.

Сөйлем құрамында атқаратын қызметтеріне қарай
сөйлем мүшелері тұрлаулы мүшелер, тұрлаусыз мү-
шелер болып екіге бөлінеді.
Сөйлемде бастауыштың ісін, қимылын, жай- special-edu.kz.
special-edu.kz. special-edu.kz.
Сөйлем құрауға негіз болатын бастауыш пен баянда-
уыш тұрлаулы мүшелер деп аталады.
Сөйлемде Кім? Не? жөнінде айтылатын негізгі ой-
дың иесін бастауыш дейміз.

күйін білдіріп, ойды аяқтап тұратын мүшені баян-
дауыш дейміз.
Сұрақтары: Бастауыш – Кім? Не? Кімдер? Нелер?
Баяндауыш: Не істеді? Неғылды? Қайтті? деген
сұрақтарға жауап береді.
Шартты белгілері: Бастауыш:_____ Баяндауыш: _____
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
Мысалы: Көктем келді. Алмат оқыды.

1-тапсырма. Сөйлемдерді оқып, тұрлаулы мүшелерді тап.
1. Қара ала балапан ұясынан құлап түсті. 2. Қарлығаш
шырылдап ұшып жүр. 3. Айдар балапанды ұясына сал-
ды. 4. Қарлығаш ұясына қонды. 5. Ол балапанына жем
тасып берді. 6. Айдар оларға сүйсініп қарады.

2-тапсырма. Төмендегі сөйлемдерді көшіріп, тұрлаулы мү-
шелердің астын сыз.
1. Шаруашылық гүл өсірді. Бір алаңда қызғалдақ,
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
сарғалдақ өсіп тұр. 2. Алаң қып-қызыл, сап-сары болып
кетті. 3. Қатар алаңда жауқазын өсірілді. Раушан гүлі де
қып-қызыл болып өсті. 4. Балалар гүл өсіруге көмектесті.

3-тапсырма. Мәтінді оқып, мазмұнын айтып бер. Сұрақ
қою арқылы тұрлаулы мүшелерді тап.

Олжа
Бірде анам екеуміз аялдамада автобус күтіп тұрдық.
Кенет көшенің арғы бетінен мен бір нәрсені көрдім. Ол

110
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.