Page 24 - 7.5.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

8. Жеміс пен тұқымның құралуы. special-edu.kz.
Құрғақ және шырынды жемістер

Өсімдік гүлдеп болғаннан кейін дамудың жаңа кезеңі –
жемістің құрылуы басталады. Тозаңданғаннан кейін ана-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
лықтың түйіні өсіп, жеміске айналады. Жемістің ішінде
тұқым дамиды. Жеміс пен тұқым біртіндеп өсе бастайды.
Тұқым барлық жемісте болады. Бұл олардың ортақ ерек-
шелігі.
Жемістердің көптүрлілігі. Жемістер көлемі, пішіні,
дәмі жағынан алуан түрлі болады.
Жемістер шырынды және құрғақ болып екіге бөлінеді.
Шырынды жемістердің (20,1-сурет) сыртын тығыз қабық
қаптайды да, ішінде шырынды жұмсағы мен тұқымдары
болады.
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.

20.1-сурет. Шырынды жемістер
Жемістің ішінде бір немесе бірнеше тұқым өсіп
жетіледі. Кейбір жемістердің ішінде бір ғана тұқым бола-
ды да, тұқымның сыртын қатты «сүйек» қаптап тұрады.
Мұндай жемістер сүйекті жемістер (шабдалы, шие, қа-
раөрік және басқалары) деп аталады.
Егер шырынды жемістердің ішінде тұқымы көп бол-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
са, онда жемістер жидектер (жүзім, қарақат, қарлыған,
қарбыз және басқалары) деп аталады.
Құрғақ жемістердің шырынды жұмсағы болмайды. Олар
біртұқымды, көптұқымды болып бөлінеді. (20.2-сурет).

20.2-сурет. Құрғақ жемістер

22
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.