Page 37 - 7.5.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

Егер 100 тұқымның 60-тан 100-ге дейінгісі өнсе, онда special-edu.kz.
тұқымның өнімділігі қалыпты жағдайда деп санауға бо-
лады.
Егер 60-тан аз болатын тұқым өнсе, онда мұндай тұқым
себуге жарамайды. Олар сапасыз.
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
Үйдегі бақша үшін тұқымның өнімділігін анықтау
үшін 10 тұқымды алу жеткілікті болады.
Егер 10-ның 6 алтауы немесе одан да көбі өнсе, онда
оны себуге пайдалануға болады.
Ірі шаруашылықтарда тұқымның өнімділігі арнайы
зертханаларда анықталады.
2-тәсіл
Бұл тәсіл арқылы нәтижені 5-10 күннің ішінде емес,
барлығы 10-15 сағаттың ішінде алуға болады.
Бұл үшін саны белгілі тұқымды, мысалы, бидайды,
сауытқа салады, үстіне қызылша шырынын құяды. Шы-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
рынды алдын ала дайындап қояды. Қызылшаны үккіштен
өткізіп, шыққан езіндіні қысып, шырын алады. Алған
шырынды сүзеді. Су қоспайды. Тұқымды шырында 10-15
сағат ұстайды. Содан кейін тұқымды сумен мұқият жуа-
ды. Әр тұқымды ұрығынан кеседі. Өлі ұрық боялады, ал
тірісі боялмайды. Боялған және боялмаған тұқымдардың
саны бойынша тұқымның өнімділігін анықтайды.
Екі тәсілдің көмегімен нәтижелерді салыстыруға бо-
лады.

1. Нені «өнімділік» деп атайды? Тұқымның өну кезінде
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
оның рөлі қандай болады?
2. Тұқымды себу алдында неге міндетті түрде тұқымның
өнімділігін тексеру керек?
3. Қандай да бір дақылды себу тәсілі неге тәуелді болады?
4. Тұқымдарды неге белгілі бір тереңдікке себу маңызды
болады?
5. Бұл дақылдарды құмды топырақ пен сазды топыраққа
себуде тереңдік қалай өзгереді?

Жұмыс дәптеріндегі № 32-тапсырманы орында.

35
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.