Page 34 - 7.1.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

Туынды сөздер special-edu.kz.

1-тапсырма. Төмендегі туынды сөздерді үлгі бойынша негізгі
түбір, туынды түбір деп екі бағанға ажыратып жаз.
special-edu.kz. ауыз-дық special-edu.kz. special-edu.kz.
Үлгі: Негізгі түбір:
Туынды түбір:
қон-ақ-шыл

Ауыздық, қонақшыл, шегеле, бүрме, құрылыс, қонақ,
тергеуші, кеңіт, бойшаң, қуырдақ, сезімтал, күлкішіл,
егіншілік, толқымалы, бұрылыс, өнімді.

Туынды сөз деп түрлі жұрнақтар арқылы негізгі
түбірлерден тараған сөздерді айтамыз. Осы себептен
туынды сөздер кейде туынды түбір деп те аталады.
Мысалы: Көкше көктен де көгілдір екен (С. М.) де-
ген сөйлемдегі Көкше көктен көгілдір дегендер – төр-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
кіндес сөздер, өйткені, сол үш сөздің де бастапқы төр-
кіні, әуелгі түбірі – көк.
Ондағы Көкше және көгілдір дегендер – туынды сөз-
дер. Олай болатын себебі: бұл екі сөздің екеуі де жұр-
нақтар арқылы көк деген сөзден туған. Атап айтқанда,
біреуі -ше жұрнағы, екіншісі -ілдір жұрнағы жалғану
арқылы жасалған.

2-тапсырма. Туынды сөздерді қатыстырып сөйлем құраcты-
рып жаз.

Өріс, ерлік, сүзгі, елеулі, тапқыш, қызғаныш, боран,
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
ұтымды, өлшеуіш, замандас, етікші, шаруақор, кітапхана.

3-тапсырма. Сөздерді көшіріп жазып, үлгіге қарап сөз құра-
мына талда.
Үлгі: Түбір сөз:
ыдыс Туынды сөз:
бала-лық
Бақ, бақша, кенші, мұнай, құлыншақ, ыдыс, мұғалім,
өнерлі, жазушы.

32
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.