Page 168 - ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ Арнайы мектептерге (сыныптарға) арналған Әбіл Е.А., Абаева Ғ.А., Макажанов А.Т

Арабтардың шапқыншылығынан, Хорезм шахы Мұхаммед

және қарақытайлармен болған жойқын соғыстардан, Тауке
хан тұсындағы жоңғар соғыстарынан осы қала аман қалған
екен.

Енді бұл туралы, бір кездері қуатты бекініс қабырғалары
мен бастиондарының құлаған қоршаулары мен қираған ме-
шіттің керемет түрде сақталған мұнарасын еске салады. IX–X
ғасырлардағы тарихи шежірелерде Испиджаб бірінші дәре-
желі әскери бекініс деп аталды. Араб шапқыншылығына қар-

сы күресте қала батылдықпен қорғалды және жаулап алу-
шылардың күшін ресми түрде мойындады. Пиреней, Солтүстік
Африка, Таяу және Таяу Шығыста үстемдігін кеңейткен Араб

халифаты жаулап алынған халықтарға хараж салығын салды.
Испиджаб үшін жалғыз ерекшелік болды. Арабтар Испиджаб
тек Бағдатқа символдық алыммен шектелетініне келісуге
мәжбүр болды.
Тәуелсіздік пен қадір-қасиет үшін арабтар Испиджабты

шығыстың ең жақсы қалаларының бірі деп танып, оны Ақ
қала деп құрметпен атады. Хорезм шахы Мұхаммедпен және
қарақытайлармен болған жойқын соғыстардан кейін көптеген

апаттар Испиджаб жеріне түсті.
Әсем бақтар мен бекіністерден, қираған қабырғалар
және бүлінген ағаштар, жоғалып кеткен адамдардан басқа
ештеңе қалмады. XV ғасырда қала жаңа Сайрам атауымен
қайта жаңғырып, қуатты бекініс қабырғаларымен қоршалып,

арықпен қазылды.
Негізгі қамалдың қорғанысын күшейту үшін жаңа бекіністер
салынды. Олардың бірі Шымкент деп аталды, бұл шымнан

салынған бекіністі білдіреді. Бекіністі салудың нақты күні
белгісіз, бірақ ұлы Темірдің «Жеңістер кітабынан» 1366 жылы
Ташкенттен Сайрамға көшіп бара жатқанда, әмір өзінің алға
кеткен керуенімен Шымкентте қосылғанын білеміз.

167