Page 82 - ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ Арнайы мектептерге (сыныптарға) арналған Әбіл Е.А., Абаева Ғ.А., Макажанов А.Т

Ежелгі көшпелілер аңыздардың, ертегілердің, эпостар-

дың көмегімен әңгімені ұрпақтан ұрпаққа, бір тайпадан келе-
сі тайпаға ұластырды.
Біздің бабалар табиғатты құрметтеген, табиғи құбылыс-

тарға табынған. Отты, аспанды, кейбір жануарларды киелі
деп санаған. Жануарлардың шағын бейнесін пәле-жаладан
сақтайтын қорғаушы – бойтұмар ретінде пайдаланған.
Аспан шырақтары – Күн, Ай және Жұлдыз – күнтізбенің
негізі болды. Сол арқылы жайылымнан жайылымға көшетін

уақытты анықтайтын, жол табатын.
Уақыт өте келе қоғамдық дәстүрлі құндылықтар қалыптас-
ты. Ол – қоршаған ортаға ұқыпты қарау. Ошақ басын сақтау-

шы әйел-ананы сыйлау. Шаңырақ иесі әкеге табыну деген
міндетті жөн-жоралар еді.
Көшпелілер арасында кең тараған діни ұғымның түрі –
әруаққа, бабалар рухына табыну болды.
Балалар мен жастарды көшпелі өмір салтына сай тәрби-

елеу тек қана тиімді сипатта өрбіді. Еңбекке, өз бетінше әре-
кет етуге, дене төзімділігіне, салт-дәстүр, әдет-ғұрыпқа ерте
баулу – тәрбиелеудің негізі саналды. Жас адамдар өзара

туыстас үлкен бір қауымның лайықты мүшесі. Олар рудың
мақтанышы және қорғаушысы болып өсуге тиіс еді. Тәрбие
мәселесінде бабалардың даналық танытқаны халықтың ауы-
збіршілігін сақтауға септігін тигізді. Соның арқасында көпте-
ген дәстүрлер мен әдет-ғұрыптың осы күнге дейін сақталға-

нын атап өту керек.

Қыш – саз бен олардың минералды қоспаларынан иленіп,
күйдірілген материал. Бұл материалдан керамикалық
ыдыстар, құмыралар жасайды.

Кен – құрамында металлдар және пайдалы элементтері
бар пайдалы қазбалар.

81