Page 68 - 7.5.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

29. Бактериялардың табиғаттағы және адам special-edu.kz.
өміріндегі маңызы. Топырақ бактериялары

Бактериялар табиғаттағы зат айналымына қатыса оты-
ры мен жануарлардың өлекселеріндегі күрделі органи- special-edu.kz.
special-edu.kz. special-edu.kz.
рып, күрделі органикалық заттарды түзетін өсімдіктер
мен өлген жануарлардан қалған органикалық заттарды
ыдыратушы, шірітуші болып есептеледі. Топырақтағы
шіріту бактериялары біздің ғаламшарымыздың таза-
лаушысы (санитары), себебі олар өсімдіктердің қалдықта-

калық заттарды ыдыратып, қарашіріктің түзілуіне се-
бепші болады. Топырақ бактериялары өсімдіктерге қорек
дайындайды. Ашыту бактериясы топырақтағы қара
шірікті минералды заттарға айналдырады, өсімдіктер
онымен қоректенеді.
Шіріту және ашыту бактерияларының шаруашы-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
лықтағы маңызы.
Көптеген бактериялар азық-түлікті шірітіп, бұзады
(мысалы, ет, балық тағамдары). Сондықтан жылдам бұ-
зылатын тамақ өнімдерін тоңазытқышта сақтайды. Төмен
температурада бактерияның тіршілік әрекеті төмендейді.
Бактериялар сусыз тіршілік ете алмайтындықтан, тұз бен
қант ертіндісінде өліп қалады, тамақ өнімдерін кептіреді,
тұздайды, маринадтайды, қанттайды, консервілейді және
қақтайды.
Консервілегенде қақпағы тығыз жабылған сауыттарды
қыздырады. Бұл жағдайда бактериялар ғана емес, олар-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
дың споралары да өліп қалады. Сол себепті консервілерді
ұзақ уақыт сақтауға болады.
Шөптерді ылғалын кептірмей маяласа, бактерияның
әсерінен шіріп кетеді. Балық аулайтын торды, кітап қой-
масындағы сирек кездесетін қолжазбаларды да зақымдай-
тын бактериялар болады. Кітаптар бүлінбес үшін оларды
күкіртті газбен өңдейді.
Ашыту бактериясы сүтті, жеміс-жидек шырындарын
ашытып жібереді. Бұл жағдайда сүт айранға, ал шы-

66
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.