Page 65 - 7.5.1

special-edu.kz.
special-edu.kz.

суынсыз-ақ вегетативті түрде көбейеді. Мысалы, бидайық special-edu.kz.
тамырсабақпен, қызғалдақ, жуа пиязшықтармен көбейе-
ді. Пиязшық топырақта кішкентай пиязшықтарды («ба-
лалары») құрайды. Келесі жылы көктемде олардан жаңа
өсімдіктер өсіп шығады. Қарақаттың, теректің, итмұрын-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
ның тамырларында бүршіктер құралады. Олардан өркен-
дер өсіп шығады. Оларды тамыр өркендері деп атайды.
Кейіннен олардан жеке өсімдік өсіп шығады. Уақыт өте
келе ағаштар мен бұталар қартаяды. Олардың орнында та-
мырдан жаңа өсімдік өсіп шығады. Сонымен өсімдік веге-
тативті түрде көбею арқылы табиғатта сақталып қалады.
Адамдар вегетативті көбейтуді бақ, бақша, гүл шаруа-
шылығында кеңінен қолданады. Мысалы, картопты, пи-
язды, қызғалдақты түрі өзгерген жерасты өркендермен
(түйнектермен, пиязшықтармен) өсіреді. Ал қойбүлдірген-
ді, қарақатты жерүсті өркендермен (мұртшалармен, өр-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
кендермен) көбейтеді.
Ересек өсімдікті вегетативті көбейту тәсілімен жылдам
алуға болады.

Вегетативті көбею тәсілі табиғатта кездеседі, адамдар ауыл
шаруашылығында қолданады. Жаңа өсімдікті вегеативті көбейту
арқылы жылдам алуға болады және жабайы табиғатта өсімдік-
тердің жеке түрін сақтап қалуға көмектеседі.

Вегетативті көбейту. Вегетативті мүше. Сабақты өркен. Та-
мырлы өркен. Жапырақты өркен. Пиязшықтар. Тамыр өр-
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.
кендері.

1. «Вегетативті көбейту» деп нені айтады?
2. Гүлді өсімдіктердің қандай мүшелерін «вегетативті» деп
атайды?
3. Нені «өркендер» деп атайды? Өркендерді қалай ажыра-
тады?
4. Қандай өсімдіктер тамырлық өркендер арқылы көбейеді?
5. Вегетативті көбейтудің қандай маңызы бар?

Жұмыс дәптеріндегі № 73, 74, 75-тапсырмаларды орында.

63
special-edu.kz. special-edu.kz. special-edu.kz.