Page 37 - Математика. Әдістемелік құрал. 6-сынып оқылды
P. 37

special.edu.kz.
                                           special.edu.kz.
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.
           боялған екі кесінді беріледі. Оқушылар еркін түзу сызықты
           сызады,  оның  үстінен  нүкте  белгілейді  және  циркульдің
           көмегімен оны екінші кесіндіге көшіреді, нүктеден – бірінші
           кесіндінің соңынан – екінші кесінді жасалады. Кесінділерді
           түрлі  түсті  қарындаштармен  кесінділердің  түсіне  сәйкес
           сызады. Құрылған кесінді екі кесіндінің қосындысына тең.
           Тексеріс ретінде кесінділерді арифметикалық тәсілмен қо-
           суға болады. Қисық сызықтың бейнесі қайталанады. Қисық
           (сынық) сызықтың ұзындығын өлшеу бойынша жаттығулар
           жүргізіледі. Үшбұрыш, шаршы, тік бұрыш шекаралары тұ-
           йықталған қисық сызықтың ерекше жағдайы деп қарасты-
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.
           рылады.
             Үшбұрыш,  шаршы,  тіктөртбұрыш  периметрі  деген
           ұғым енгізіледі. Периметр P әрпімен белгіленеді. Шаршы,
           тіктөрт бұрыш, үшбұрыш периметрлерін есептеу формула-
           сы шығарылады: P = 4 a; P = 2 a +2 b; P = a + b + c.
             Шеңберді,  дөңгелекті  берілген  радиусы,  диаметрі
           бойынша  сызу  тәсілдері  қайталанады.  Радиус  (R)  пен
           диаметрдің (D) әріптік белгіленуі енгізіледі.
             Дөңгелектегі сызықтармен: доға, хордамен таныстыра-
           ды.  Масштабты  оқу  барысында  дәптерде  ұзындығы  1  м,
           2 м, 3 м кесіндіні сызу керек болатын жағдай туындайды.
           Оқушылар оның мүмкін емес екенін түсінеді. Мұғалім ұзын-
           дығы 1 м кесіндінің орнына ұзындығы 1 см кесіндіні, яғни
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.
           100 есе қысқа етіп сызатындығын айтады. 1 см кесіндінің
           көмегімен 1 м (немесе 100 см) кесінді бейнеленеді. Мұндай
           жағдайда,  сызба  масштабы  бірден  жүзге  (1:100)  деп
           айтылады. Әрі қарай 1:100 масштабында: ұзындығы 5 м,
           7 м, 8 м және т.с.с. кесіндіні сызу қажет. Содан соң келесі
           масштабтар қарастырылады: М 1:10, 1:2, 1:3 және т.с.с.
             Кеңістіктегі орын: көлденең, тік, көлбеу.
             Көкжиек туралы ұғым енгізіледі, жазықтықтың көлденең
           орналасуы қарастырылады. Бұл үшін мөлдір ыдысқа боял-
           ған  суды  құяды,  үстіне  бір  парақ  қағаз,  картон  қояды.
           Ыдысты әртүрлі  орналастырады, бірақ оның бетіндегі  су
           тек қана көлденең күйде болады.                                35
 special.edu.kz.                           special.edu.kz.
   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42